Laatste update: 08-04-2015 10:15

Door

Opbouw gemeente Koggenland

Foto: Gem.Koggenland

Meer informatie over de woonplaatsen

  • Avenhorn – Avenhorn heeft een openbare basisschool (De Ieveling) en een bijzondere basisschool (De Overhaal). Peuterspeelzaal Hummeltje, kinderdagverblijf Pinokkio en buitenschoolse opvang De Krekel zijn bekende begrippen in het dorp.Avenhorn ligt aan een haventje, heeft diverse nieuwbouwwijken en grenst inmiddels aan dorpskern De Goorn. Vijverstate is de naam van een groot woonzorgcomplex in Avenhorn. Er is een winkelcentrum (De Vijverhof) met een breed assortiment aan middenstand: slager, bakker, twee supermarkten, schilder, opticien, lunchroom, kantoorboekhandel, drogist, winkel met huishoudelijke producten, speelgoedzaak, fotozaak, juwelier en bloemenwinkel. Verspreid over Avenhorn zijn er diverse kapsalons, een hotel-restaurant, een computerwinkel, garages en een broodfabriek.Op Bedrijventerrein Vredemaker zijn diverse ondernemingen gehuisvest die in de lintbebouwing en de wijken uit hun jasje groeiden. Aan het West staat een multifunctioneel kerkje (De Groene Toren). De exploitatie is in handen van een stichting. Er worden éénmaal in de drie weken kerkdiensten gehouden voor de hervormde gemeente. Een koor (Evergreen) gebruikt de kerk als wekelijkse oefenruimte. Er worden vergaderingen gehouden. Als expositieruimte is het uiterst geschikt en voor diverse andere activiteiten met een cultureel tintje kan iedereen daar terecht. Naast het kerkje ligt een piepkleine Algemene Begraafplaats. Avenhorn heeft drie haltes aan de busverbinding Hoorn-Purmerend/Alkmaar.

  • Berkhout – Het dorp Berkhout was tot 1 januari 1979 nog een zelfstandige gemeente waartoe ook de dorpen Spierdijk (gedeeltelijk), Zuid-Spierdijk, De Goorn, Zuidermeer en Bobeldijjk behoorden, alsmede de buurtschappen Baarsdorpermeer, De Hulk, Westeinde, De Burgt en het Oosteinde.
    De gemeente Berkhout was de opvolger van de ‘stede’ met dezelfde naam. Berkhout verkreeg in 1795 namelijk bepaalde stedelijke rechten en mocht daarom de benaming ‘stede’ gebruiken. Maar officieel was Berkhout geen stad omdat het geen stadsrechten bezat.

    De plaatsnaam Berkhout komt reeds in 1387 voor als ‘Berchout’ en in 1745 als ‘Berckhout’. De naam is afgeleid van een bos in de omgeving waar veel berken groeiden.

    In 1979 fuseerde de gemeente Berkhout met de gemeenten Avenhorn, Oudendijk en Ursem tot de gemeente Wester-Koggenland en op 1 januari 2007 met de gemeente Obdam tot de huidige gemeente Koggenland.

    Van oorsprong bestaat het dorp Berkhout uit meerdere gedeelten met in het midden het eigenlijke dorp. De andere bewoonde delen waren vroeger buurtschappen. Zo waren er ooit onder andere het Westeinde en het Oosteinde. In de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd de straat De Burg van De Burgt onderdeel van het dorp De Goorn.

  • De Goorn – Van oorsprong een lintdorp, een katholieke enclave, met een grote OLV van de Heilige Rozenkranskerk in het midden van de parochie. De Goorn is inmiddels aan Avenhorn vastgegroeid. Het heeft een lintbebouwing en diverse nieuwbouwwijken. Er staat een katholieke basisschool (Sint Jozef). Er is een bibliotheek, een wereldwinkel, een benzinepomp. Er is een restaurant en een café met een zaal voor feesten en partijen. Achter de kerk ligt een katholieke begraafplaats.

    Op het bedrijventerrein is een verscheidenheid aan activiteiten: bouwbedrijven, garages, een doe-het-zelf-zaak enz. Rozenstaete is de naam van een groot woonzorgcomplex in het centrum van het dorp.

    Over de oude dorpsweg rijdt de bus van de lijn Hoorn-Purmerend/Alkmaar en er zijn verschillende haltes

  • Grosthuizen – Grosthuizen is van oorsprong een agrarisch (lint)dorp en ligt tussen Scharwoude en Avenhorn. Tot 1854 was het een zelfstandige gemeente. Vanaf dat jaar werd Grosthuizen samengevoegd. Eerst met de kleine gemeenten Scharwoude en Avenhorn die fuseerden tot de nieuwe gemeente Avenhorn. In 1979 vond er wederom een samenvoeging plaats. De gemeenten Avenhorn, Oudendijk, Ursem en Berkhout werden toen samen de gemeente Wester-Koggenland. Vanaf 1 januari 2007 is Grosthuizen onderdeel geworden van de gemeente Koggenland, een fusiegemeente van Wester-Koggenland en Obdam.De naam is een samentrekking van Groot Oosthuizen. Luttik Oosthuizen bestond ook, maar dat is later gewoon Oosthuizen geworden. De bevolking was gemengd wat betreft geloofsovertuiging. Half katholiek en half hervormd. Praktiserende gelovigen zijn er niet veel meer. Het heeft een kern (in het midden van de lint) met een openbare basisschool De Grosthuizerschool, peuterspeelzaal Dikkie Dik, café De Grost met zaal en toneel, een algemene begraafplaats en dorpshuis De Kogge. Alle winkel(tje)s zijn in de loop der tijd verdwenen. Buiten het dorp is Grosthuizen vooral bekend om de sauna.Een jaarlijks terugkerend festijn is de kermis. Een ouderwets gezellig dorpsfeest in het weekend van de eerste zondag in juli. Er zijn diverse bloeiende verenigingen: gymnastiekvereniging Voorwaarts, tafeltennisvereniging Back Hand, badmintonclub, biljarten, toneelvereniging/rederijkerskamer Elena, ijsclub Grosthuizen en Scharwoude, begravenisvereniging De Laatste Eer.Voor openbaar vervoer is men afhankelijk van de bus Hoorn-Amsterdam, die in Scharwoude een halte heeft en de bus Hoorn Purmerend/Alkmaar, die in Avenhorn een halte heeft.

  • Hensbroek – Het dorp Hensbroek is gelegen tussen de dorpen Obdam en Rustenburg en was van 1817 tot 1 januari 1979 een zelfstandige gemeente, waartoe ook een deel van Wogmeer behoorde. Tussen 1811 en 1817 vormde Hensbroek samen met Obdam een gemeente onder de naam Hensbroek. Vanaf 1 januari 1979 was dat opnieuw het geval onder de naam Obdam. Bij die fusie werd een stuk van het grondgebied van Hensbroek overgedragen aan de gemeente Heerhugowaard.De naam van het dorp komt al in 1120 voor als ‘Heynsbroec’ en in 1480 als ‘Hensbroeck’. De plaatsnaam verwijst waarschijnlijk naar een belangrijk persoon, genaamd Hein. Deze persoon woonde in een drassig veengebied, getuige het achtervoegsel ‘broek’. Dit veengebied was de Wogmeer, die van tijd tot tijd onder water liep. Vanaf de veertiende eeuw was de Wogmeer een echt meer. Het nabij gelegen Obdam bedijkte zichzelf in de zestiende eeuw met een dwarsdijk tussen Obdam en Hensbroek genaamd de Molendijk. Het bouwen van de dijk zorgde voor meer water overlast bij de andere dorpen o.a. Hensbroek. Om aan de overlast een einde te maken werd er een kleine spuisluis gebouwd waarmee het overtollige water regelmatig kon worden afgevoerd. De molen in het gebied werd vanaf 1635 de ene week door Hensbroek en de andere week door Obdam gebruikt. Vanaf 1544 hadden beide plaatsen een molen.Hensbroek bezit een fraaie Nederlands- hervormdenkerk, die uit 1658 dateert. Behalve voor kerkdiensten wordt het kerkgebouw ook gebruikt voor de jaarlijkse terugkerende expositie ‘Kunst in de Kerk’.

  • Obdam – Van 1979 tot en met 2006 vormden de kernen Obdam, Hensbroek en een deel van de Wogmeer de gemeente Obdam. In 2007 is de gemeente samengevoegd met de gemeente Wester-Koggenland.

    Het gebied rond Obdam kenmerkt zich voornamelijk als een typisch polderlandschap. Er zijn lintdorpen met bebouwing langs de hoofdstraten.

    Dankzij de ruilverkaveling die in het midden van de zeventiger jaren heeft plaats gehad, is ook via de weg de verbinding van Obdam met de regio en de randstad aanzienlijk verbeterd door de aanleg van de provinciale weg de Braken.

    In het verleden had het merendeel zijn werkzaamheden in de agrarische sector. De ontwikkelingen in de afgelopen decennia hebben ertoe bijgedragen dat het aantal mensen dat niet in Obdam is geboren en getogen, sterk is toegenomen. Ook Obdam heeft daarmee een steentje bijgedragen aan het opvangen van een deel van de overloop uit de randstad. Het dorp heeft hierdoor een ander aanzicht gekregen: van een agrarische woongemeenschap naar een landelijke woongemeente met een flinke hoeveelheid nieuwe – veelal eigen – woningen.

    De uitbreiding aan de westkant van de kern Obdam is in 1997 afgerond. Het uitbreidingsplan Meerweijde omvat zo’n 300 woningen en ligt aan de oostkant van de kern Obdam. De uitvoering van de nieuwbouwwijk Polderweijde is in volle gang. Het plan omvat zo’n 350 woningen. In 2012 worden de laatste woningen in Polderweijde opgeleverd.

    Het bedrijventerrein ‘De Braken’ waar voornamelijk plaatselijke ondernemingen zijn gevestigd, is in de afgelopen jaren flink gegroeid en op dit moment is nagenoeg alle beschikbare ruimte uitgegeven.

    Voor wat de detailhandel betreft, is het zo dat men in Obdam bij het bestaande winkelareaal terecht kan voor alle dagelijkse levensbehoeften.

  • Oudendijk – Oudendijk was een zelfstandige gemeente tot 1 januari 1979. Toen werd de gemeente samengevoegd met Avenhorn, Berkhout en Ursem tot de gemeente Wester-Koggenland. Een lintdorp aan de Westfriese Omringdijk en de Beemsteruitwatering. Dit deel van de gemeente Koggenland grenst aan de gemeente Zeevang.

    Oudendijk bestaat uit de Dorpsweg, de Zomerdijk, de Beetskoogkade en de Slimdijk en heeft een nieuwbouwwijkje: de Lange Weide. Er staat een Hervormd Kerkje (van de Stichting Oude Hollandse Kerken). In en rondom dat kerkje is een stichting heel actief. Er worden kerkdiensten in gehouden, huwelijken voltrokken, fancy fairs, markten, concerten en toneeluitvoeringen georganiseerd. Achter het kerkje ligt een Algemene Begraafplaats.

    Oudendijk heeft een partycentrum en een café. Oudendijk heeft een hele actieve ijsclub, de Odigo-vereniging (van oorsprong een jaarlijks terugkerend dorpsfeest op de verjaardag van Koningin Wilhelmina). Oudendijk is bekend om de jaarlijkse prutmarathon die eind juni plaatsvindt.

  • Scharwoude – Van oorsprong is Scharwoude een vissersdorpje aan de Zuiderzee. Het was een lint met wat vissershuisjes aan de dijk. Tot 1854 een zelfstandige gemeente. In 1854 werden de gemeenten Scharwoude, Grosthuizen en Avenhorn samengevoegd. Deze drie gemeenten gingen verder onder de naam Avenhorn. In 1979 vond er wederom een samenvoeging plaats. De gemeenten Avenhorn, Oudendijk, Ursem en Berkhout werden samen de gemeente Wester-Koggenland. Vanaf 1 januari 2007 vormen Wester-Koggenland en Obdam de gemeente Koggenland.

    Scharwoude bestaat nu uit het oude lint genaamd Scharwoude, de Stationsweg (Scharwoude had tot in de jaren ’50 van de vorige eeuw een NS-station), de Zesstedenweg (de oude weg naar Edam, Monnickendam en Amsterdam), de IJselmeerdijk en een nieuwbouwwijkje: Jan Ooms Pz.-straat (genoemd naar de oprichter van het bekend wegenbouwbedrijf), T. v.d. Meerstraat (genoemd naar Taeke van der Meer, een hoofdonderwijzer die begin 1900 voor Scharwoude veel heeft betekend) en D. Kampstraat (genoemd naar Dirk Kamp, amateurhistorcus).

    De naam Scharwoude is een verbastering van Skaderwout. De bevolking was hervormd of zonder geloofsovertuiging; katholieken woonden er bijna niet. Aan de IJselmeerdijk is een café-restaurant. Er staat een kerkje. Dat is nu in gebruik als woning.

    De basisschoolkinderen gaan in Grosthuizen naar school. Wijd en zijd is Scharwoude bekend door een bouw- en wegenbouwbedrijf dat al 100 jaar bestaat; van oorsprong heel klein, maar nu internationaal opererend.

    Belangengroep Scharwoude voert acties, strijdt voor het dorpje en organiseert door het jaar heen diverse activiteiten: tentenkamp, klaverjassen, barbecue, spelletjesdag enz. Een zwembad heeft Scharwoude niet meer. Er kan ‘s zomers wel gezwommen worden in het IJsselmeer. Surfers kunnen er hun hart ophalen. Scharwoude heeft een halfuursbusverbinding op de lijn Hoorn-Amsterdam. Op de hoek Scharwoude/IJselmeerdijk ligt een bijzondere begraafplaats (van de Hervormde Kerk).

  • Spierdijk – Spierdijk heeft rond 1500 inwoners. De westfriese naam voor het dorp luidt ‘spierdik’. Het dorp is gelegen tussen Heerhugowaard en Hoorn en wordt omringd door de dorpen De Goorn, Wogmeer, Zuidermeer, Bobeldijk en Berkhout.

    Spierdijk is nooit een groot dorp geweest maar na de tweede wereldoorlog groeide het langzaam.
    Het On(wijs) Festival is een jaarlijks terugkerende tweeweekse muziekfestival in Spierdijk.

  • Ursem – Ursem en Rustenburg zijn oude dorpen en gelegen aan de uiterste westzijde van de huidige gemeente grenzend aan de Schermer- en Mijzerpolder en binnen de Westfriese Omringdijk. Zo komt de naam Ursem al in 1083 voor in geschriften van de Abdij van Egmond.

    Het zijn echte plattelandsdorpen die van oudsher sterk verbonden zijn met de tuinbouw en veeteelt. Vanwege hun ligging is het rustig wonen in deze dorpen waar twee monumentale kerken, twee basisscholen te vinden zijn. Bovendien is er voorzien in een peuterspeelzaal en kinderopvang, ook is er een verzorgingscentrum voor ouderen gevestigd. Uiteraard kan men in het dorp voor de eerste levensbehoeften terecht, terwijl ook een bibliotheek aanwezig is.
    Ursem kent een rijk verenigingsleven uiteenlopend van sportverenigingen, toneelvereniging, scouting, een Historische Kring tot en met een kunstkring.
    De plaatselijke bedrijvigheid is hoofdzakelijk geconcentreerd op het nijverheidsterrein.