Vlaginstructies, hoe zit het ook alweer?

Foto: Vlaggenprotocol.nl

Morgen is het Koningsdag. De eerste van de grote dagen waarop wij elk jaar de vlag uithangen. Maar zijn er ook regels voor? Hieronder geeft Koggenland Nieuws u deze regels even door.

Uithangen en hijsen van de vlag

Een gehesen vlag mag nooit de grond raken of het verkeer hinderen. Ook niet als de vlag halfstok hangt. De vlaggenstok moet dus een goede lengte hebben. Vlaggen mogen niet tussen zonsondergang en zonsopgang worden gehesen of blijven hangen. De vlag mag wel blijven hangen als de kleuren duidelijk te zien zijn.

VLAGPROTOCOL OP 4 MEI

Op de avond van 4 mei hangen in Nederland de vlaggen halfstok als blijk van eerbied en respect voor de doden. De periode waarin de vlag halfstok hangt duurt van 18.00 uur tot zonsondergang. De vlag die gebruikt wordt is de Nederlandse driekleur zonder wimpel. Op 4 mei blijft de vlag halfstok hangen na de 2 minuten stilte en wordt niet in top gehesen.

De manier waarop gevlagd moet worden, is vastgelegd in een protocol van de Rijksoverheid. De vlaginstructie geldt voor zowel de Rijksoverheid als lokale overheden.

Hieronder vindt u een aantal richtlijnen met betrekking tot het uithangen van de vlag:

  • Er is geen richtlijn voor de afmeting van de vlag, behalve dat de lengte zich verhoudt tot de breedte als 3:2.
  • De vlag mag in gehesen situatie nooit de grond raken. De vlaggenstok moet dus een goede lengte hebben.
  • In principe mag de onderste punt niet aan de mast worden bevestigd; de vlag dient te wapperen. In het geval dat de vlag anders de grond raakt, mag hier een uitzondering op gemaakt worden.
  • Vlaggen mogen niet tussen zonsondergang en zonsopgang worden gehesen of blijven hangen. Een uitzondering geldt bij onbemande openbare gebouwen en in gevallen waarbij de vlag dusdanig verlicht is dat de kleuren goed te zien zijn.
  • Op 4 mei wordt ‘uitgebreid’ gevlagd, dat betekent dat de vlag op alle rijksgebouwen uithangt.

Hijsen en neerhalen

Bij het hijsen van de vlag wordt deze eerst vol gehesen, waarna hij langzaam wordt neergehaald tot het midden van de vlag op de helft van de normale lengte is gekomen. Daarna wordt de vlaggenlijn vastgebonden. Na zonsondergang wordt de vlag op herdenkingsplaatsen neergehaald. Bij het neerhalen van de vlag gaat de vlag vanaf halfstok eerst naar de top alvorens neergehaald te worden. Bij openbare gebouwen die onbemand zijn, mag de vlag na zonsondergang halfstok blijven hangen.

Meerdere vlaggen

Het is toegestaan om tijdens de herdenking meerdere vlaggen halfstok te hangen, zoals provincie- of gemeentevlaggen. Ze moeten wel dezelfde afmetingen hebben en op gelijke hoogte worden gehesen. Wanneer een buitenlandse delegatie aanwezig is bij een Nederlandse (nationale) herdenking, bijvoorbeeld uit een zustergemeente, is hun vlag in principe niet aanwezig. Deze vlag wordt alleen gehesen wanneer ook slachtoffers uit de desbetreffende regio worden herdacht. Aangezien het de Nationale Herdenking betreft, krijgt de Nederlandse vlag de ereplaats toegekend. Bij twee vlaggen is de ereplaats altijd rechts, bepaald door met de rug naar de vlag te staan. Bij drie vlaggen is de ereplaats in het midden. Als de provincievlag en de gemeentevlag de Nederlandse vlag flankeren, wordt de provincievlag rechts en de gemeentevlag links van de Nederlandse vlag geplaatst. Ook hier wordt de positie bepaald door met de rug naar de vlaggen te staan.

De volgorde van vlaggen

De Nederlandse driekleur verdient altijd een ereplaats tijdens nationale Dodenherdenking. We herdenken immers alle Nederlandse slachtoffers van oorlogsgeweld. De ereplaats is altijd links, gezien met het gezicht ernaartoe of in het geval van een oneven aantal vlaggen in het midden (ten opzichte van een monument of andere vlag). Als de provincievlag en de gemeentevlag de Nederlandse vlag flankeren, wordt de provincievlag rechts en de gemeentevlag links van de Nederlandse vlag geplaatst. De vlag van een andere herdachte natie, gaat voor een regionale of lokale vlag.

Vlaggen vanuit een huurwoning?

Het Nationaal Comité heeft veel vragen gekregen over een verbod in huurovereenkomsten om te vlaggen. In een reactie laat de Vereniging van Woningcorporaties echter weten dit verbod niet te kennen in hun eigen model huurovereenkomst woningruimte. Ook het VvE-beheer kent geen reglementen waarin een algemeen verbod tot het bevestigen van een vlaggenstok is opgenomen, zolang het geen gevaar oplevert.

VLAGPROTOCOL OP 15 AUGUSTUS

Op 15 augustus wordt het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog in het Koninkrijk der Nederlanden herdacht. Er wordt deze dag uitgebreid gevlagd vanaf rijksgebouwen. De Nederlandse driekleur hangt op deze dag, zonder wimpel, in top (let op: niet halfstok). Lokale overheden wordt gevraagd het vlagprotocol te volgen. Particulieren kunnen de vlag eveneens uithangen. Wanneer 15 augustus op een zondag valt wordt de daaropvolgende dag gevlagd.

Wanneer kan ik de Nederlandse vlag uithangen?

Als u de Nederlandse vlag wilt uithangen, kunt u de dagen van de vlaginstructie (het vlagprotocol) volgen. Dit hoeft niet, u mag ook op andere dagen de vlag uithangen. Voor overheidsgebouwen is het wel verplicht om de vlag uit te hangen.

Vlaginstructie

Voor het uithangen van de vlag vanaf rijksgebouwen heeft de minister-president een vlaginstructie vastgesteld. De vlaginstructie is een instructie die het gebruik beschrijft van een vlag op bepaalde dagen. Deze vlaginstructie geldt ook voor lokale overheden. Er is verschil tussen ‘uitgebreid vlaggen’ (UV) en ‘beperkt vlaggen’ (BV).

Verschil tussen beperkt of uitgebreid vlaggen

Bij het uitgebreid vlaggen wordt de vlag uitgestoken van alle rijksgebouwen, zoals gebruikelijk is op Koningsdag. Bij beperkt vlaggen hoeft de vlag alleen te worden uitgestoken van de hoofdgebouwen van de ministeries en van instellingen zoals:

  • de Kamers der Staten-Generaal;
  • de Raad van State;
  • de Algemene Rekenkamer;
  • de Nationale Ombudsman;
  • het Kabinet van de Koning;
  • de Hoge Raad der Nederlanden.

Dagen vlaginstructie

De vlaginstructie houdt in dat de Nederlandse vlag op rijksgebouwen uithangt op de onderstaande dagen. Als de dagen op een zondag of christelijke feestdag vallen, geldt de datum tussen de haakjes.

  • 31 januari (1 februari): verjaardag prinses Beatrix (BV);
  • 27 april (26 april): Koningsdag, verjaardag koning Willem-Alexander (UV);
  • 4 mei: Dodenherdenking, vlag halfstok, van 18.00 uur tot zonsondergang (UV);
  • 5 mei: Bevrijdingsdag (UV);
  • 17 mei (18 mei): verjaardag koningin Máxima (BV);
  • laatste zaterdag in juni: Veteranendag (UV);
  • 15 augustus (16 augustus): formeel einde Tweede Wereldoorlog (UV);
  • derde dinsdag van september: Prinsjesdag (alleen in Den Haag) (UV);
  • 7 december (8 december): verjaardag prinses Catharina-Amalia (BV);
  • 15 december (16 december): Koninkrijksdag (BV).

Uithangen en hijsen van de vlag

Een gehesen vlag mag nooit de grond raken of het verkeer hinderen. Ook niet als de vlag halfstok hangt. De vlaggenstok moet dus een goede lengte hebben. Vlaggen mogen niet tussen zonsondergang en zonsopgang worden gehesen of blijven hangen. De vlag mag wel blijven hangen als de kleuren duidelijk te zien zijn.

De vlag halfstok

Als de vlag halfstok moet hangen, wordt de vlag eerst vol gehesen. Daarna wordt de vlag langzaam en statig neergehaald, totdat het midden van de vlag op de helft van de normale hoogte is gekomen. Hierna wordt de vlaggenlijn vastgebonden. De vlag wordt niet opgebonden. Bij het neerhalen van een halfstok gehesen vlag wordt deze eerst langzaam en statig vol gehesen. Daarna wordt de vlag op dezelfde manier neergehaald.

De Nederlandse vlag

De Nederlandse vlag is het symbool van eenheid en onafhankelijkheid van het Koninkrijk der Nederlanden. De vlag moet altijd de ereplaats hebben als deze gebruikt wordt op Nederlands grondgebied. Er zijn geen voorschriften voor de afmeting. De lengte moet zich wel verhouden tot de breedte als 3:2. De kleuren zijn helder vermiljoen, helder wit en kobaltblauw. Het is niet toegestaan versieringen op de vlag aan te brengen.

Oranje wimpel en bijzondere gebeurtenissen

Op Koningsdag en op verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis wordt de vlag met een oranje wimpel gehesen. Bij alle andere gelegenheden wordt er zonder oranje wimpel gevlagd. Bij bijzondere gebeurtenissen in de Koninklijke familie (zoals geboorte, huwelijk, overlijden), kan een speciale vlaginstructie afgekondigd worden. Tijdens officiële bezoeken van buitenlandse staatshoofden wordt alleen gevlagd in de plaatsen die worden bezocht.

Meerdere vlaggen

Als er 2 of meer vlaggen worden gehesen, moeten deze even groot zijn en op gelijke hoogte hangen. Bij 2 vlaggen is de ereplaats rechts, gerekend met de rug naar de vlaggen. Bij 3 vlaggen moet de Nederlandse vlag in het midden hangen. Komen de provinciale en de gemeentelijke vlag naast de Nederlandse vlag? Dan is de opstelling: gemeentelijke vlag links, Nederlandse vlag midden, provinciale vlag rechts. Alleen als het een gemeentelijke aangelegenheid is, moet de gemeentevlag rechts. Worden naast de Nederlandse vlag vlaggen van andere landen gehesen? Dan bepaalt de eerste letter van de landnamen in de Franse taal de volgorde.

Vlaggen op verjaardag prinsessen

Op de verjaardag van prinses Alexia en prinses Ariane hoeft er niet gevlagd te worden. Ze zijn niet opgenomen in de vlaginstructie. Dit komt omdat ze niet de eerstvolgenden in de troonopvolging zijn, na koning Willem-Alexander. Prinses Amalia is dat wel. Haar naam komt dan ook voor in de vlaginstructie.